چاپ فلزی یا درای پوینت چیست؟
چاپ فلزی، چاپ اچینگ یا چاپ تیزابی و یا چاپ درای پوینت نوعی روش حکاکی است که در آن از یک صفحه فلزی که معمولا از جنس مس است و با ماده مومی پوشانده شده، استفاده میشود. سپس طرح مورد نظر روی صفحه کشیده میشود.
صفحه فلزی در اسید قرار داده میشود تا خطوط طرح ایجاد شوند.
چاپ فلزی امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد.
چاپ فلزی در اوایل سده 16 میلادی دیده شده. البته قبل آن از چاپ فلزی برای تزئین خودها و زرهها استفاده میشده است. همچنین در سده بیستم میلادی از چاپ فلزی برای تصویرسازی کتاب هم استفاده میکردند.
رامبرانت یکی از بزرگترین تیزاب کار تاریخ هنر است.
در این مقاله بخوانید: تفاوت چاپ اختصاصی و چاپ عمومی
مس، استیل یا روی؟
مس یک فلز سنتی است که برای حکاکی استفاده میشود؛ چرا که بافت را به خوبی حفظ میکند، هنگام پاک کردن رنگ جوهر را مخدوش نمیکند و به طور یکنواخت دچار خوردگی میشود.
از روی هم برای حکاکی استفاده میشود، اما به تمیزی مس خورده نمیشود و برخی رنگهای جوهر را تغییر میدهد.
استیل هم به عنوان یک بستر حکاکی در حال افزایش است و از روی و مس هم قیمت ارزانتری دارد. در مقایسهی مس، روی و استیل به عنوان بستری برای حکاکی، باید بگوییم که کیفیت استیل از مس کمتر و از روی بالاتر است.
فشار محکمی که دستگاه چاپ با هر بار عبور دارد، باعث از بین بردن جزئیات ریز تصویر میشود. برخی از صفحات مسی پس از ده چاپ، سایش شدید را نشان میدهند.
این فرسودگی تصویر در طول زمان باعث میشود چاپ فلزی در اوایل سری شماره گذاری شده ارزش بیشتری پیدا کند.
یک صفحه مسی تنها برای چند صد چاپ از یک تصویر حکاکی شده مناسب است. با این تعداد هنرمند میتواند قبل از تخریب، در صورت مشکل، صفحه را با حکاکی مجدد بازیابی کند.
یعنی زمینه را دوباره روی صفحه قرار دهد و خطوط را دنبال کند.
روی به عنوان یک فلز نرم، زمان حکاکی کوتاهتری دارد. اما این نرمی منجر به تخریب سریعتر تصویر در پرس میشود.
همچنین بخوانید: چاپ سیلک چیست؟
آیا چاپهای فلزی ماندگار هستند؟
چاپ فلزی نسبت به سایر متریالها کیفیت چاپی و ماندگاری بالایی دارد. تبلیغ کار خود با استفاده از چاپ فلز علاوه بر منحصر به فرد بودن، مزایای دیگری همچون ماندگاری و کاهش هرگونه آسیب را به دنبال دارد.
کاربرد چاپ روی فلز
تابلوهای فلزی برای دکوراسیون داخلی و خارجی، قسمتهایی از فضای ساختمانهای مسکونی، استندهای رومیزی، تابلوی راهنمای طبقات، تابلوهای نفیس، تابلوی سر در شرکتها، لوحهای یادبود و … مورد استفاده قرار میگیرند.
مزایای چاپ فلزی
- طول عمر بالا
- هزینه مناسب و اقتصادی
- جلوه بصری زیبا جهت تبلیغات
- بالاترین دقت و کیفیت در کمترین زمان
- مقاوم در برابر انواع آسیب و خط و خش
- پاک شدن راحت لک و اثر انگشت از روی آن
- مقاوم در برابر عوامل محیطی مثل رطوبت، سرما، گرما و …
کدام فلزات برای حکاکی لیزری فلزات مناسبند؟
- مس
- برنج
- طلا
- نقره
- آلومینیوم طبیعی
- تیتانیوم
- استیل
- فولاد ضد زنگ
چاپ لوگو روی فلز
چاپ لوگو یکی از مهمترین نیازهای کسب و کارهاست. چاپ لوگو روی فلز یکی از روشهای متدوال تبلیغاتی است.
چاپ دستی روی فلز
چاپ دستی که به چاپ هنری هم معروف است، به مجموعه روشهای ایجاد و تکثیر آثار هنری با استفاده از واسطه چاپ گفته میشود.
در چاپ دستی دخالت عامل انسانی بسیار زیاد است و بیشتر مراحل اجرایی آن مانند آماده سازی واسطه ی چاپ، طراحی، چاپ و هم چنین عملیات پس از آن، به وسیله ی دست انجام می شود.
در چاپ دستی نگارگر یا نقاش به تعداد محدود آثار خود را تکثیر میکند.
تفاوت چاپ دستی با نقاشی این است که نقاشی تنها یک عدد است اما در چاپ دستی به تعداد محدودی میتوان محصول ارائه داد.
در چاپ دستی، اثر هنری از طریق چاپ تصویر بر روی یک سطح مثل چرم، کاغذ، پارچه، پلاستیک یا … توسط هنرمند خلق میشود.
انواع چاپ دستی کدامند؟
- چوب تراشی
- تکه چسبانی
- چاپ سنگی (لیتوگرافی)
- آکواتینت
- حکاکی
چوب تراشی
چوب تراشی یکی از انوع چاپ دستی است که مورد توجه هنرمندان زیادی قرار گرفته است. چوب تراشی یکی از روشهای قدیمی چاپ و تکثیر به شمار میآید.
در این روش تصویر را بر روی تکه چوبی با سطح صاف میگذارند. با تراشیدن بخشهایی از چوب که در تصویر نیست، تصویر اصلی به صورت برجسته نمایان میشود.
سپس سطح چوبی به دست آمده را آغشته به جوهر میکنند و آن را بر روی سطح مورد نظر مثل کاغذ یا پارچه میگذارند تا تصویر مطلوب بر روی آن نقش ببندد.
تکه چسبانی
یکی دیگر از انواع چاپ دستی، تکه چسبانی است که متفاوت از سایر روشهای این مدل چاپ است. این روش بر پایهی چسباندن تکههای گوناگون در کنار یکدیگر و خلق یک اثر است.
در این روش از کاغذ و سایر اشیا میتوان استفاده کرد. در این روش بهتر است از کاغذهایی استفاده شود که طول و عرض آنها بیشتر از 10 سانتیمتر نباشد.
آکواتینت
تکنیک اکواتینت به اوایل قرن نوزدهم بر می گردد. این روش بیشباهت به روش حکاکی نیست.
روش آکواتین توسط ایتالیاییها اختراع شد. این روش روی شکل و حجم تمرکز میکند. طرحهای چاپی با این روش بیشباهت به نقاشیهای آبرنگ نیستند.
در روش اکواتین ابتدا خراشهایی روی زینک یا سطح فلزی ایجاد میکنند.
خراشهایی که ایجاد میشود بر اساس طرح نهایی است و منجر به شکل گیری آن بر روی زینک میشود.
رزین و حرارت دهی به زینک موجب میشود، بخشهای خراش خورده رزین بیشتری جذب کنند.
سپس زینک را داخل اسید قرار میدهند تا خطوط و مرزهای این خراش از بین برود.
در نهایت تصویر دلخواه بر روی این زینکها ثبت میشود.
حکاکی
قدیمیترین روش از انواع چاپ دستی، حکاکی است که بر پایهی کنده کاری بنا شده است.
مارک آنتونی هنرمند ایتالیایی از این شیوه آثار هنری متنوعی را خلق کرده است.
هنرمند از صفحهای فلزی برای ثبت طرح خود استفاده میکند.
سپس به خالی کردن متن تصویر خود با استفاده از ابزار آلاتی مانند مغار میپردازد.
حال جوهری مخصوص کل سطح زینک را میپوشاند.
در ادامه بخشهای فلزی را با دستمال پاک میکنند.
قسمتهای کنده کاری شده شامل چاپ میشوند.
در نهایت کاغذ مخصوص این چاپ که مرطوب است را با استفاده از یک پنل فلزی در زیر دستگاه پرس قرار میدهند و اثر هنری را به چاپ میرسانند.
چاپ سنگی چیست؟
چاپ سنگی در اواخر قرن هجدهم میلادی در آلمان اختراع شد.
چاپ سنگی نوعی چاپ مسطح است که در آن از سنگ مرمر به جای حروف استفاده میشود. برای این کار ابتدا تصویر یا نوشته را روی سنگ مرمر حک میکردند و برای برجسته کردن آن از مواد شیمیایی استفاده میکردند. پس از این تصویر یا حروف را روی کاغذ چاپ میکردند.
در چاپخانههای ایران بیشتر از 70 سال چاپ سنگی پر کاربرد بود. یکی از ویژگیهای این نوع چاپ خط نستعلیق بود که در کتابهای آن زمان مورد توجه قرار گرفته بود. امروزه کتابهای چاپ سنگی بسیار ارزشمند هستند و در گنجینههای شخصی یا عمومی نگهداری میشوند.
چاپ درای پوینت
در چاپ درای پوینت یک تصویر به وسیله فلز یا الماسی سوزنی شکل روی یک پلیت حکاکی میشود. قواعدی که در این روش وجود دارد، تقریبا برابر با روش حکاکی است و تنها تفاوت در استفاده از ابزارها است.
درای پوینت مانند قلم زنی برای یک هنرمند راحتتر از حکاکی است؛ زیرا ابزار سوزنی شکل درای پوینت برای طرح زنی از قلم حکاکی مناسبتر است.
سوالات متداول
چاپ فلزی چیست؟
چاپ فلزی، چاپ اچینگ یا چاپ تیزابی، نوعی روش حکاکی است که در آن از یک صفحه فلزی که معمولا از جنس مس است و با ماده مومی پوشانده شده، استفاده میشود. سپس طرح مورد نظر روی صفحه کشیده میشود. صفحه فلزی در اسید قرار داده میشود تا خطوط طرح ایجاد شوند.
چاپ فلزی در چه مواردی کاربرد دارد؟
تابلوهای فلزی برای دکوراسیون داخلی و خارجی، قسمتهایی از فضای ساختمانهای مسکونی، استندهای رومیزی، تابلوی راهنمای طبقات، تابلوهای نفیس، تابلوی سر در شرکتها، لوحهای یادبود و ... مورد استفاده قرار میگیرند.
مزایای چاپ فلزی؟
هزینه مناسب و اقتصادی، جلوه بصری زیبا جهت تبلیغات، بالاترین دقت و کیفیت در کمترین زمان، مقاوم در برابر انواع آسیب و خط و خش، مقاوم در برابر عوامل محیطی مثل رطوبت، سرما، گرما و ...، پاک شدن راحت لک و اثر و انگشت از روی آن، طول عمر بالا.
از بین مس، استیل و روی کدام یک برای چاپ فلزی مناسب ترند؟
مس یک فلز سنتی است که برای حکاکی استفاده میشود؛ چرا که بافت را به خوبی حفظ میکند، هنگام پاک کردن رنگ جوهر را مخدوش نمیکند و به طور یکنواخت دچار خوردگی میشود. از روی هم برای حکاکی استفاده میشود، اما به تمیزی مس خورده نمیشود و برخی رنگهای جوهر را تغییر میدهد. استیل هم به عنوان یک بستر حکاکی در حال افزایش است و از روی و مس هم قیمت ارزانتری دارد.
2 دیدگاه دربارهٔ «چاپ درای پوینت یا فلزی چیست؟ در چه مواردی کاربرد دارد؟»
بسیار عالیی
خوشحالیم که براتون مفید بوده دوست عزیز